ارزشیابی برنامه ی درسی ، کارکرد دبیران و دستاورد دانش آموزان سوم دبیرستان در زمینه ی پرداختن به کارکردهای شناختی ی والا

از دیدگاه سازایی گری، آموختن ساختن است و در تعامل فعال فرد با گروه محقق می شود. کارکردهای شناختی ی والا (تفکر ژرف و آفریننده) هم که آموختنی هستند نه تنها نیازمند فعال بودن آموزنده در فرآیند آموختن هستند بلکه شرایط ویژه ای را نیز می طلبند. شرایط آموختن این کارکردها را شناخت گران/سازایی گرانی همچون بلوم ، پیاژه، و ویگوتسکی روشن کرده اند . یکی از این شرایط، زمان پرداختن به این کارکردهاست که نوجوانی و مرحله ی رشد انتزاعی بهترین وقت برای این کار است. نپرداختن به این کارکردها در این مرحله می تواند مشکل ساز باشد، مشکل هایی همانند آن چه سامانه ی آموزشی ایران با آن ها دست به گریبان است. ارزشیابی برنامه، کارکرد دبیران، و دستاورد دانش آموزان در این زمینه می تواند زمینه ساز رفع برخی از این دشواری ها و جلوگیری از برخی دیگر باشد. در پژوهش کنونی کارکردها ی شناختی ی والای سه گروه آموزنده ی سال سومی در دبیرستان که یکبختانه(تصادفی) برگزیده شدند همراه آموزشیاران(دبیران)شان مشاهده و پرسش شدند. همچنین، فصل هایی از کتاب های درسی ای که در نشست های مشاهده شده به آن ها پرداخته می شد، نیز نگرش شد. داده های به دست آمده واژه گانی، و در سطح اسمی هستند که با توجه به فراوانی کارکردها و رشته های گوناگون تحصیلی دسته بندی شدند. یافته ها گویای آنند که به کارکردهای شناختی والا بیشتر در ساختار کتاب های درسی توجه شده است تا در محتوای آن ها. آموزشیاران نیز بازخورد چندان مثبتی به این کارکردها از خود نشان ندادند و از این رو حتی در جاهایی که کتاب های درسی به این کارکردها پرداخته اند آن هارا ندیده می گرفتند . آموزنده گان نیز از آگاهی ی بسیار کمی در زمینه ی یادشده برخوردار بودند و در نتیجه عملکرد ضعیفی از خود نشان دادند.